პირველად, ეს სოფელი მაშინ მოვიკითხეთ, როდესაც ქარელის მერიამ, 2018 წლის დასაწყისში, ზღუდერი-იმერხევის გზის მოასფალტების შესახებ, გვაუწყა. თუმცა, ადგილზე ჩასულს სხვა სიტუაცია დაგხვდა. გზა სოფელ ზღუდერში, სოფლის ცენტრიდან სოფლის ბოლომდე, გაუკეთებიათ. ზღუდერის შემდეგ კი, 5 კმ სიგრძის გზაზე, იმერხევამდე, ასფალტი ისევ დასაგები იყო.

ყოველწლიურად, იმერხევის გზაზე ახალ-ახალი ღრმულები ჩნდება. ნიაღვარი და ტალახი ალაგ-ალაგ მსუბუქი მანქანისთვის მორიგ დაბრკოლებებს ქმნის. იმერხევი - ეს არის სოფელი მდინარე ძამას ხეობაში. სოფელში მდინარე ღვანანა ჩამოედინება, რომელიც მარჯვენა მხრიდან უერთდება მდინარე ძამას.

აქ სკოლა 1990 წელს დაიკეტა. ერთ-ერთი მოსწავლე, რომელიც იმერხევის დაწყებით სკოლაში ბოლოს სწავლობდა, ლერი ქოქოევია. ის ახლა თითქმის 40-წლისაა, უვლის დედას, რომელსაც ჯანმრთელობის პრობლემები აქვს. მამა ცოტა ხნის წინდაეღუპა. ლერის მამა 90-იან წლებში პირისპირ არაერთხელ შეხვედრია არაფორმალურ დაჯგუფებებს, იარაღიც მიუდიათ შუბლზე, თუმცა ლერის მამას იმერხევი არ მიუტოვებია. არც მის შვილს უფიქრია წასვლა.

3 წელია ლერი ქოქოევი ქონების რეგისტრაციას ცდილობს. სახლის დამტკიცებას ჯერ მამამისი, ამჯერად, თვითონ შეუდგა. ყვება, რომ ძალიან ბევრი ბიუროკრატიული წინააღმდეგობის გადალახვა უწევს. ,,ამჟამად, ეს პროცესი თითქმის 70%-ით დასრულებულია“ - ამბობს ლერი ქოქოევი. თან მუდმივად სახლისკენ იყურება, მწოლიარე დედის ჯავრი აქვს.

,,ტკივილები აქვს. საავამდყოფოში გვყავდა ერთი კვირის წინ. სასწრაფო დახმარების მანქანით წავიყვანეთ. ერთი კვირა იწვა, ახლა ისევ წამოვიყვანეთ სოფელში. მერია დაგვეხმარა ერთჯერადი თანხით,“ - გვითხრა ლერი ქოქოევმა.

საუბრის დროს, მისი მეზობელი სულიკო ქელეხსაევი შემოგვიერთდა. ის 13 წლის წინ იმერხევში დაბრუნდა. ამბობს, რომ სახლი ჯერ კიდევ 2012 წელს იოლად დაირეგისტრირა. ეს ის პერიოდია, როდესაც საქართველოს მაშინდელმა პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა ქონების რეგისტრაციის გამარტივების შესახებ, ბრძანება გამოსცა:

,,ერთ დღეში დავირეგისტრირე მაშინ, მაგრამ ,,ტუფტა“ აღმოჩნდა. იმის შემდეგ ხელახლა მომიწია საბუთების შეგროვება, სად აღარ ვიარე, რა საბუთი აღარ დამჭირდა. მე გამიადვილდა იმიტომ, რომ დედისერთა ვიყავი. მამაჩემი მეორე მსოფლიო ომში დაიღუპა. სახლი დარჩა დედაჩემს. დედაჩემი რომ დაიღუპა, მერე ჩემზე გადმოვიდა.“ - აცხადებს სულიკო ქელეხსაევი.

მას ყველაზე მეტად იმაზე საუბარი სურს, როდესაც ახალგაზრდობაში მუშაობდა. იხსენებს, რომ 90-იან წლებში, ძირითადად, თბილისში ცხოვრობდა და არაფორმალურ დაჯგუფებებთან შეხება არ მოუწია. ,,არეულობის დროს არც ჩამოვდიოდი სოფელშიო“ - გვიყვება სულიკო ქელეხსაევია.

შალვა ქოქოევი მარტო ცხოვრობს. ოთხი ქალიშვილი საქართველოს სხვადასხვა ქალაქში ჰყავს დაოჯახებული. ამბობს, რომ შვილები ხშირად აკითხავენ, წასვლასაც ურჩევენ, მაგრამ არ მიდის:

,,ადრე 75 კომლი იყო ამ სოფელში, ახლა, სადმე სუფრაზე, 20 კაცი თუ შევიკრიბებით მთლიანად. აქ ვიღა ჩამოვა, იქ მოიწყეს ცხოვრება. აქ რომ ჩამოვიდნენ, რა უნდა ნახონ?“ - ამბობს შალვა ქოქოევი და იმ სიძნელეებზე ყვება, რაც სოფელ იმერხევს და მის მოსახლეობას აწუხებს.

პ.ს. ძამას ხეობაში გზაზე თუ დასახლებებში ხშირად შეხვდებით სასულიერო პირებს: ბერებს, მონაზვნებს, მღვდლებს. ისინი აცხადებენ, რომ ბოლო 20 წელია ხეობაში საკმაოდ გაიზარდა ეკლესია-მონასტრების რაოდენობა, ასევე, ბერ-მონაზონთა კერძო საცხოვრებელი სახლები, მიწის ნაკვეთები, სათიბები, საძოვრები...