გქონიათ შემთხვევა, როდესაც ცხარე კამათისას უცაბედი მღელვარე შეგრძნება მიგანიშნებთ, რომ შესაძლოა ცდებით, მაგრამ არ გსურთ ამის აღიარება? ან უყურებთ ადამიანს, რომელიც მყარად დგას თავის პოზიციაზე, მაშინაც კი, როცა ყველა მტკიცებულება საპირისპიროზე მიუთითებს და გაინტერესებთ: „რატომ არ შეუძლიათ უბრალოდ თქვას, რომ არასწორია? ან აღიაროს, რომ შეცდა?“ ეს ჩვეულებრივი სცენარია, რომელიც გვხვდება სამსახურში, საკლასო ოთახებში, ოჯახი, მეგობრებშიც კი. ბევრ ჩვენგანს აწუხებს, თუ რატომ არის ასე ძნელი იმის აღიარება, რომ, შესაძლოა, ცდები.

იმას, რომ ვცდებით, არ ვაღიარებთ არა მხოლოდ ჩვენი სიამაყის გამო. ზოგიერთი ადამიანისთვის შეცდომის აღიარება პიროვნულ დონეზე წარუმატებლობად ითვლება, რაც საფრთხეს უქმნის მათ თვითშეფასებას და იდენტობას. ზოგჯერ კი აწუხებთ განსჯის საკითხი და ის, თუ რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ამას. ეს არ არის ხოლმე მარტო სიჯიუტე, არამედ ეს თანდაყოლილი შიშია ექსპოზიციისა და დაუცველობისა, რაც ართულებს ცდომილების აღიარებას.

ბევრი ადამიანისთვის. შეცდომის აღიარება მწარე აბების გადაყლაპვას ჰგავს, არა? რატომ შეიძლება იყოს რთული ისეთი მარტივი განცხადება, როგორიცაა „მე ვცდებოდი“, რატომ არის ასე რთული შეცდომის აღიარება? მოდი, ვნახოთ, რას ამბობს ფსიქოლოგია.

ფსიქოლოგიის მიხედვით, შვიდი მნიშვნელოვანი ფაქტორი განაპირობებს იმას, თუ რატომ არის ძნელი ან შეუძლებელი ცდომილების აღიარება:

1. ეგოს დაცვა - ჩვენი ეგო ჯიუტ პატარას ჰგავს - ყოველთვის ითხოვს ყურადღებას და უარს ამბობს შეცდომების აღიარებაზე. ცდომილების აღიარება შეიძლება ისეთივე გრძნობა იყოს, როგორც ჩვენი თვითშეფასების გასაღებების გადაგდება და კლდიდან გადახტომა. ჩვენს ტვინს ურჩევნია მოიგონოს დახვეწილი საბაბები, ვიდრე გარისკოს ჩვენი სუსტი ეგოს გამოჩენა საზოგადოებაში.

2. განკითხვის შიში - როგორც სოციალურ არსებებს, ჩვენ გვსურს ყოველთვის ვიყოთ მიღებულები საზოგადოებაში და გვაშინებს მისგან უარყოფა. როდესაც ვაღიარებთ, რომ შევცდით, ეს ნიშნავს საკუთარი თავის მიცემას სხვების განსასჯელად და გასაკრიტიკებლად და ეს შეიძლება იყოს სრულიად შემზარავი ჩვენთვის.

3. დადასტურების მიკერძოება - ოდესმე შეგიმჩნევიათ, როგორ ვეძებთ ინფორმაციას, რომელიც ადასტურებს ჩვენში არსებულ რწმენა-წარმოდგენებს ? ეს არის შინაგანი რწმენების მიკერძოების დადასტურება. როდესაც ვხვდებით მტკიცებულებებს, რომლებიც ეწინააღმდეგება ჩვენს შეხედულებებს, ჩვენ ხშირად უარვყოფთ მას ან ვამცირებთ მის მნიშვნელობას. რატომ უჭირს ზოგიერთს იმის აღიარება, რომ არასწორია, იმიტომ, რომ ეს ასევე ნიშნავს იმის აღიარებას, რომ ჩვენს საგულდაგულოდ აგებულ მსოფლმხედველობაში შეიძლება იყოს ხარვეზები და ეს შეიძლება იყოს ძნელი მოსაგვარებელი.

4. შედეგების შიში - შეცდომის აღიარებამ შეიძლება გამოიწვიოს რეალური შედეგები, როგორიცაა სანდოობის დაკარგვა, ურთიერთობების დაზიანება ან სასჯელის წინაშე აღმოჩენა. ამ შედეგების შიშმა შეიძლება დაჩრდილოს გამოსწორების და აღიარების სარგებელი, რაც გააადვილებს უარყოფაში ყოფნას.

5. ემოციური ინვესტიცია -  ჩვენი რწმენები და შეხედულებები არ არის მხოლოდ ინტელექტუალური კონსტრუქციები, ისინი არის ქცევის მოდელები. ცდომილების აღიარებამ შეიძლება ამ ქცევის მოდელის დარღვევა გამოიწვიოს. რაც გამოიწვევს დაუცველობის შეგრძნებას.

6. კოგნიტური დისონანსი - დაძაბულობა ან დისკომფორტი, როცა ადამიანის რწმენები, აზრები ან ქცევები შეუსაბამობაშია. ეს არის ის შეგრძნება, როცა ის, რისიც გჯერა, ეჯახება რეალობას. ვაღიაროთ, რომ ვცდებით, ნიშნავს ამ დისკომფორტის წინაშე დგომას და მოდი, ვიყოთ რეალისტები, არცერთ ჩვენგანს არ სიამოვნებს დისკომფორტის შეგრძნება. ეს ჰგავს მრგვალ ხვრელში კვადრატული ჯოხის მოთავსებას - უბრალოდ არ არის სწორი.

7. დაკარგული რესურსი - ხანდახან ხვდები რომ სიცრუეს ებღაუჭები არა იმიტომ, რომ ის საუკეთესო რამ არის, არამედ იმიტომ, რომ უკვე დახარჯე ამდენი დრო და ენერგია მასზე. ამას მოიხსენიებენ, როგორც დაკარგულ რესურსს და ითვლება შეცდომად. ვაღიაროთ, რომ ვცდებით, ნიშნავს იმის აღიარებას, რომ შესაძლოა მთელი ეს დრო და ძალისხმევა არაფრისთვის დაგვეხარჯავს და არავის მოსწონს იმის შეგრძნება, რომ ფუჭად ხარჯავს საკუთარ რესურსებს.

როგორ გავუმკლავდეთ ამას?

იმის მიუხედავად, რომ ზოგიერთ ადამიანს შეიძლება გაუჭირდეს იმის აღიარება, რომ ცდება, სწავლა, თუ როგორ გადალახოს ეს ასპექტი, დაეხმარება პიროვნულ განვითარებასა და ურთიერთობების გაუმჯობესებაში:

1.თავმდაბლობა

თქვენ იცით ეს გრძნობა, როდესაც ხვდებით ადამიანს, რომელიც თავმდაბალია? დიახ, ეს არის ის ატმოსფერო, რომლისკენაც ვისწრაფვით. იმის აღიარება, რომ არავინ არის სრულყოფილი, ძალიან გვეხმარება და გვაძლევს შესაძლებლობას, რომ ბევრად გაადვილდეს იმის აღიარება, რომ ვცდებით. ასე რომ, შემდეგ ჯერზე, როცა გადავცურავთ ზღვას, მოდი ღრმად ჩავისუნთქოთ, გადავყლაპოთ ჩვენი სიამაყე და ვთქვათ ეს ჯადოსნური სიტყვები: „მე ვცდებოდი“, „შესაძლოა, შევცდე“, უფრო დაწვრილებით: „მე ყოველთვის სწორად შესაძლოა არ ვიქცეოდე“.

2.კავშირი

ხანდახან ჩვენ ისე ვართ ჩაფლულები იმაში, რასაც ვაკეთებთ, რომ ვერ ვხედავთ საკუთარ შეცდომებს. სწორედ აქ მოდის გამოხმაურება სხვებისგან, იქნებიან ეს მეგობრები, კოლეგები, ოჯახის წევრები ან თუნდაც მენტორები - უკუკავშირის მოთხოვნამ შეიძლება მოგვცეს ახალი პერსპექტივა. დიახ, შეიძლება ცოტათი შეგაწუხოთ, თუ ისინი მიუთითებენ, სად შეცდით, მაგრამ ეს გამოხმაურება არის ის, რაც დაგეხმარებათ ამ ბრძოლის მოგებაში. უკუკავშირის მიღება ნიშნავს, რომ ჩვენ ვსწავლობთ არა მხოლოდ საკუთარ შეცდომებზე, არამედ გარშემომყოფთა სიბრძნეზეც.

3.გაითავისეთ ზრდის აზროვნება

იმის ნაცვლად, რომ შეცდომები წარუმატებლობად მივიჩნიოთ, ჩვენ მათ ვხედავთ, როგორც ზრდისა და სწავლის შესაძლებლობებს. როდესაც ჩვენ ვითვისებთ ზრდის აზროვნებას, იმის აღიარება, რომ ვცდებით, ნაკლებად ხდება წამგებიანი და უფრო მეტად ცოდნისა და გამოცდილების მიღებაზეა ორიენტირებული. ეს იგივეა, რომ დაბრკოლებები გადავაქციოთ საფეხურებად, რათა გავხდეთ საკუთარი თავის უკეთესი ვერსიები.

დაიმახსოვრე, ჩვენ ყველანი ადამიანები ვართ და დროდადრო ცდომილება ამის მხოლოდ ნაწილია. თუმცა, მთავარია, როგორ გავუმკლავდებით ამ მომენტებს. ასე რომ, იმოქმედეთ თავმდაბლობით, ისარგებლეთ სწავლის შესაძლებლობით და შექმენით კულტურა, სადაც არასწორის აღიარება წახალისდება და არა შეურაცხყოფა.