Статьятæ
"Æскъола куы фæдæн, раст йеуæд уыдис демократийы
,,Цы куы зæгъай, чи йæхи барæй ацыд, чи…
Земфирæ, Зинæ æмæ Изо уыцы рæстæджы райгуырдысты, кæд Бордзомæй
Гудзаргоммæ
Сæрды ам уæ бон нæ æсуыдзæн равзарат чи бынæттон
Турманты Валийайы хæдзар Суканатубаны хъæуы къуымтæй сæ рæсугъддæр
ახალი ამბები
რა ვიცით ბიეთის ტაძრის შესახებ
დე-ფაქტო სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკის გაზეთ ,,ხურზარინის'' ცნობით,
მიმდინარეობს სოფელ ბიეთში ტაძრის გაწმენდითი სამუშაოები.
სამუშაოებში ჩართულები არიან სხვადასხვა უწყების წარმომადგენლები.
სოფელი ბიეთი მდებარეობს ცხინვალის რაიონში, ცხინვალიდან 20 კმის დაშორებით, დასავლეთით. სოფლიდან 1 კმ-ის დაშორებით მდ. მეჯუდას დასავლეთით, მისი ერთ-ერთი შენაკადის ხეობაში მდებარეობს ნახევრად მღვიმის ეკლესია.
ბიეთის ტაძარი ერთ-ერთი უნიკალური ძეგლია მდინარე მეჯუდის ხეობაში. მეცნიერ უჩა მურღულიას ცნობით, ბიეთის ერთერთ წარწერაში რომელიც დათარიღებულია X საუკუნით, მოხსენიებული ვაჩე და ბეშქენი: „1წ(მიდა)ო//ს(ა)მებ(ა)ო]/2ვ(ა)ჩ//ე და /3ბ(ე)შქ(ე)//ნ დაიც//(ე)[ვ]ნ.“
თუმცა, ეს ბეშქენი არ უნდა იყოს დიცის ღვთისმშობილის ტაძრის აღმოსავლეთ ფასადზე მოხსენიებული ტაძრის ქტიტორთაგანი.
იმავე ბიეთის ტაძრის სხვა წარწერაში, რომელიც ასევე X საუკუნით არის დათარიღებული სამეცნიერო ლიტერატურაში მოიხსენიება ერისთავთ-ერისთავი იოვანე: „ქ(რისტ)ე, მე(უ)[ფეო]//ყოველთ(ა)ო, ა[დ](ი)/2დე ე(რისთავთ)-ე(რისთავი) ი(ოვან)ე,//ძე ბაკ(ურ)/3 ყ(ა)ნჩაელ(ისა)//, უფალი და /4 პ[ა]ტრ[ო]ნი ამ(ი)ს წ(მი)დისა/5 ეკლ(ე)სი(ის)ა,//[დ]ავიც(ე)ვ წ(მი)და/6 [მრ]ემლი ს(ა)მე//[ბის]ა] ყო[ვ(ე)ლი.]“
უჩა მურღულია წერს:
1. ეჭვს გარეშეა, რომ ბიეთი ყანჩაელთა ტერიტორიას წარმოადგენდა და დიცის ეკლესიის ერთ-ერთ ქტიტორს ბიეთის წარწერაში არ მოიხსენიებდნენ. ბიეთის წარწერაში მოხსენიებული „ვაჩე“ და „ბეშქენი“ რ. მეფისაშვილის აზრით, ყანჩაელთა ფეოდალური სახლის წარმომადგენლები უნდა იყვნენ. ანთროპონიმი „ვაჩე“ ყანჩაელთა გვარში გავრცელებული სახელი იყო.
2. შესაძლებელია, ისინი ერისთავთ-ერისთავ იოვანეს შვილები, ან სახლისკაცები იყვნენ.
ბიეთის წარწერაში მოხსენიებული ბეშქენის მოღვაწეობა ქრონოლოგიურად უფრო გვიანდელი უნდა იყოს, ვიდრე დიცის და ერედვის წარწერები. დიცის ტაძრის ერთ-ერთ ქტიტორს ბეშქენს, წარწერის თანახმად, ორი ძმა: ჯარიდი და გოდერძი ჰყავს, რომლებიც ბიეთის წარწერებში არსად ჩანან. ბიეთის წარწერის ბეშქენი და დიცის წარწერის ბეშქენი რომ ერთი და იგივე პირები იყვნენ, ბიეთის წარწერებში, უჩა მურღულიას აზრით, მისი ძმების მოსახსენებელიც იქნებოდა. ბეშქენი ძველ საქართველოში გავრცელებული საკუთარი სახელი იყო.
3. ბეშქენ ერისთავთ-ერისთავი იხსენიება 1172 წლით დათარიღებულ იკორთის ტაძრის ასომთავრულ წარწერაში.
4. ბეშქენი რომ გავრცელებული საკუთარი სახელი იყო, ამას მოწმობს ის ფაქტი, რომ არსებობდა სოფელი ბეშქენაშენი, რომელიც მოიხსენიება ქართლ-კახეთ-მესხეთის საკათალიკოსო მამულების 1392 წლის სითარხნის გუჯარში: „თრიალეთს: სოფელი ბარეთი და ცოტა ბარეთი, ქედის უბანი, მალისს: სოფელი საყდარი, ზურისუბანი, ახალშენი, კლონა, ბეშქენაშენი.
5. სოფელი უკანა ბეშქენაშენი (თრიალეთზე) მოხსენიებულია ქართლის საკათალიკოსო მამულების სითარხნის 1559 წლის გუჯარში.
6. თრიალეთზე არსებული ბეშქენაშენი იხსენიება 1697 წლის დოკუმენტში,
7. დიცის ტაძრის აღმოსავლეთ ფასადზე არსებულ ასომთავრულ წარწერაში მოხსენიებული ჯარიდი, შესაძლოა, ასაკით ყველაზე უფროსი არ იყო ძმებს შორის, მაგრამ ტაძრის აგებაში, ან მის მოვლა-პატრონობაში მან უფრო მეტი წვლილი შეიტანა და ამიტომაც მოიხსენიეს მეორე წარწერაშიც.
სამუშაოებში ჩართულები არიან სხვადასხვა უწყების წარმომადგენლები.
სოფელი ბიეთი მდებარეობს ცხინვალის რაიონში, ცხინვალიდან 20 კმის დაშორებით, დასავლეთით. სოფლიდან 1 კმ-ის დაშორებით მდ. მეჯუდას დასავლეთით, მისი ერთ-ერთი შენაკადის ხეობაში მდებარეობს ნახევრად მღვიმის ეკლესია.
ბიეთის ტაძარი ერთ-ერთი უნიკალური ძეგლია მდინარე მეჯუდის ხეობაში. მეცნიერ უჩა მურღულიას ცნობით, ბიეთის ერთერთ წარწერაში რომელიც დათარიღებულია X საუკუნით, მოხსენიებული ვაჩე და ბეშქენი: „1წ(მიდა)ო//ს(ა)მებ(ა)ო]/2ვ(ა)ჩ//ე და /3ბ(ე)შქ(ე)//ნ დაიც//(ე)[ვ]ნ.“
თუმცა, ეს ბეშქენი არ უნდა იყოს დიცის ღვთისმშობილის ტაძრის აღმოსავლეთ ფასადზე მოხსენიებული ტაძრის ქტიტორთაგანი.
იმავე ბიეთის ტაძრის სხვა წარწერაში, რომელიც ასევე X საუკუნით არის დათარიღებული სამეცნიერო ლიტერატურაში მოიხსენიება ერისთავთ-ერისთავი იოვანე: „ქ(რისტ)ე, მე(უ)[ფეო]//ყოველთ(ა)ო, ა[დ](ი)/2დე ე(რისთავთ)-ე(რისთავი) ი(ოვან)ე,//ძე ბაკ(ურ)/3 ყ(ა)ნჩაელ(ისა)//, უფალი და /4 პ[ა]ტრ[ო]ნი ამ(ი)ს წ(მი)დისა/5 ეკლ(ე)სი(ის)ა,//[დ]ავიც(ე)ვ წ(მი)და/6 [მრ]ემლი ს(ა)მე//[ბის]ა] ყო[ვ(ე)ლი.]“
უჩა მურღულია წერს:
1. ეჭვს გარეშეა, რომ ბიეთი ყანჩაელთა ტერიტორიას წარმოადგენდა და დიცის ეკლესიის ერთ-ერთ ქტიტორს ბიეთის წარწერაში არ მოიხსენიებდნენ. ბიეთის წარწერაში მოხსენიებული „ვაჩე“ და „ბეშქენი“ რ. მეფისაშვილის აზრით, ყანჩაელთა ფეოდალური სახლის წარმომადგენლები უნდა იყვნენ. ანთროპონიმი „ვაჩე“ ყანჩაელთა გვარში გავრცელებული სახელი იყო.
2. შესაძლებელია, ისინი ერისთავთ-ერისთავ იოვანეს შვილები, ან სახლისკაცები იყვნენ.
ბიეთის წარწერაში მოხსენიებული ბეშქენის მოღვაწეობა ქრონოლოგიურად უფრო გვიანდელი უნდა იყოს, ვიდრე დიცის და ერედვის წარწერები. დიცის ტაძრის ერთ-ერთ ქტიტორს ბეშქენს, წარწერის თანახმად, ორი ძმა: ჯარიდი და გოდერძი ჰყავს, რომლებიც ბიეთის წარწერებში არსად ჩანან. ბიეთის წარწერის ბეშქენი და დიცის წარწერის ბეშქენი რომ ერთი და იგივე პირები იყვნენ, ბიეთის წარწერებში, უჩა მურღულიას აზრით, მისი ძმების მოსახსენებელიც იქნებოდა. ბეშქენი ძველ საქართველოში გავრცელებული საკუთარი სახელი იყო.
3. ბეშქენ ერისთავთ-ერისთავი იხსენიება 1172 წლით დათარიღებულ იკორთის ტაძრის ასომთავრულ წარწერაში.
4. ბეშქენი რომ გავრცელებული საკუთარი სახელი იყო, ამას მოწმობს ის ფაქტი, რომ არსებობდა სოფელი ბეშქენაშენი, რომელიც მოიხსენიება ქართლ-კახეთ-მესხეთის საკათალიკოსო მამულების 1392 წლის სითარხნის გუჯარში: „თრიალეთს: სოფელი ბარეთი და ცოტა ბარეთი, ქედის უბანი, მალისს: სოფელი საყდარი, ზურისუბანი, ახალშენი, კლონა, ბეშქენაშენი.
5. სოფელი უკანა ბეშქენაშენი (თრიალეთზე) მოხსენიებულია ქართლის საკათალიკოსო მამულების სითარხნის 1559 წლის გუჯარში.
6. თრიალეთზე არსებული ბეშქენაშენი იხსენიება 1697 წლის დოკუმენტში,
7. დიცის ტაძრის აღმოსავლეთ ფასადზე არსებულ ასომთავრულ წარწერაში მოხსენიებული ჯარიდი, შესაძლოა, ასაკით ყველაზე უფროსი არ იყო ძმებს შორის, მაგრამ ტაძრის აგებაში, ან მის მოვლა-პატრონობაში მან უფრო მეტი წვლილი შეიტანა და ამიტომაც მოიხსენიეს მეორე წარწერაშიც.
Æндæр æмæ æндæр
Ног хабæрттæ
Популярон ногдзинæдтæ
 |
Ацы фарсыл рапарахатгонд æрмæджытæ ирон æвзагмæ тæлмацгонд æрцыдысты Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты минис¬трады финансон æххуысæй. Уыдоны мидис æнæхъæнæй авторы бæрндзинад у æмæ ницæй тыххæй нæй гæнæн æркаст цæуой куыд Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады æмæ, иумæйагæй, баиугонд паддзахады хицауады, позицийы равдыстдзинад. |
Materials published on this web-site are translated into Ossetian language with financial support of Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. Their content is the sole responsibility of the author and can under no circumstances be regarded as reflecting the position of the Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland or more generally that of the United Kingdom Government. |
