Статьятæ
"Æскъола куы фæдæн, раст йеуæд уыдис демократийы
,,Цы куы зæгъай, чи йæхи барæй ацыд, чи…
Земфирæ, Зинæ æмæ Изо уыцы рæстæджы райгуырдысты, кæд Бордзомæй
Гудзаргоммæ
Сæрды ам уæ бон нæ æсуыдзæн равзарат чи бынæттон
Турманты Валийайы хæдзар Суканатубаны хъæуы къуымтæй сæ рæсугъддæр
Ног хабæрттæ
Ачъарайаг æмæ Владикавказæй æрыздæхгæ ирон бинонты иумæйаг хæдзар – Гвердзинет (VIDEO)
Назиброла Паксадзе 20 азæй фылдæр йæ бинонтимæ иумæ Гвердзинеты
хъæуы цæры. Хæдзæрттæй сæ иуы 1999 азæй бынæттон цæрджытæй барæ
райсгæйæ райдыдта уый цæрын. Абон ацы хæдзармæ хорз зылд ис. Йæ
къултæ сты æнæхъæн, кæрт хæрзæфснайд, рæсугъд дидинджытæ дидин
калынц. Зæгъы, цæмæй уый ацы хæдзары куы байдыдта цæрын, уæд кæрт
кæрдæгæй уыд æмбæрзт:
«Хæдзæртты, цыран абон ачъарайæгтæ цæрæм, уыдон иуылдæр уыдысты ирæтты хæдзæрттæ. Конфликты рæстæджы уыдон ацы хъæуæй ацыдысты, сæ фылдæр Цæгат Ирыстонмæ. Зынгонд куыд у афтæмæй, 1989 азы, Ачъарайы, Хулойы районы стыр бæллæх æрцыд. Сыджытзæй рацыды тыххæй нын, нырма Ахалкалакы районы, плангонд цæрæнуаты рæстæджы, раттой хæдзæрттæ. Уый фæстæ нæ иу хай ардæм рацыдис, уымæн æмæ ам бирæ хуыздæр уавæртæ уыд», - зæгъы Назиброла Паксадзе.
Йæ хъæбулты ацы хæдзары схъомыл кодта. Чызджытæ мойгонд сты æмæ ныртæккæ цæрынц Батумы:
«Мæ чызджытæ Батумы сты мойгонд, фæлæ ацы бынат афтæ тынг уарзынц æмæ арæх æрцæуынц ардæм, цæмæй сæ улæфты бонтæ ам арвитой. Ацы хъæуы тынг бирæ уарзынц æмæ сæм афтæ кæсы, цæмæй æнæ ацы хъæу сæ бон нæ бауыдзæн цæрын», - зæгъы Назиброла Паксадзе.
Назиброла Паксадзе зæгъы, цæмæй Гвердзинеты æппæты фыццаг нырма иу хæдзары бинонтæ æрцард. Уый фæстæ цалдæрæй бафæзмыдтой уыдоны. Уæлдæр куыд фæнысан кодтам, афтæмæй, экомигранттæн æппæты фыццаг Ахалкалакы районы раттой хæдзæрттæ:
«Уым нæ уыдис ахæм уавæртæ цæрынæн, куыд ам ис. Мæнæн ма æндæр проблемæтæ дæр уыдис. Мæ хъæбултæй сæ иуæн æдзухæй хъуыдис Тбилисы хос кæнын. Ахалкалакæй Тбилис дзæвгар дард у, æмæ уый тыххæй, равзæрстон, цæмæй ацы хъæуы æрцардаин. Уæлдайдæр та ам бирæ хуыздæр уавæртæ уыдис цæрынæн, уый тыххæй æмæ хæдзæрттæн сæ фылдæр афтид уыдис. Кæрдæгæй нал зындысты хæдзæрттæн сæ уынгтæ. Ам ма цы ирон бинонтæ баззад цæргæйæ, уыдонæй бар райсгæйæ æрбацыдыстæм ацы хæдзармæ. Ацы хæдзары чи цардис, уымæн ацы хъæуы баззадис хæстæджытæ», - зæгъы Назиброла Паксадзе.
Цæгат Ирыстонæй Гвердзинетмæ бирæ бинонтæ фæстæмæ здæхынц. Цалдæр хæдзары бинонтæ та, официалонæй ауæйы амалæй хæдзары сфидар кодта экомигранттæн. Уый сæйрагæйдæр уыцы ирон бинонтæ сарæзтой, кæцытæ Цæгат Ирыстоны (Уæрæсейы Федераци) дзæбæх сæ цард сарæзтой.
«Фæнды мæ зæгъон уын, æмæ алы сæрды дæр мæ хæдзары хицау йæ бинонтимæ иумæ æрцæуы ардæм æмæ йæ хæдзары баулæфы. Тынг стыр бузныг у мæнæй, йæ хæдзар æнæхъæнæй кæй аирвæзтис. Вæййы нæм ныхас хæдзары рауæй кæныныл дæр, фæлæ йæ нæ фæнды ауæй кæна хæдзары. Уарзы йæ хъæу. Æнæгæсгæйæ уымæ æмæ, Цæгат Ирыстоны хорз цæры, уæддæр æй фæнды, цæмæй йын уа ам йæхи артдзæсты бынат. Ныртæккæ æз дæр раст уыцы уавæры дæн, куы йæ уæй кæна, уæддæр æй нæ балхæндзынæн. Æз дæр стыр бузныг дæн, æмæ мæ ацы хæдзары кæй уадзы цæрын», - дзуры нын Назиброла Паксадзе.
Абон, Дзамайы комы (Карелы район) экомигранттæн цæрын æнцон нæу. Ачъарайæгтæ цы ран цæрынц уым фос-хизæнтæ нæй фаг. Зæххы хæйттæ дæр сын цъус ис. Цавæр æмæ цахæм проблемæты раз лæууынц экомигранттæ, уый фæдыл, уæ, фæстæдæр дæргъвæтин æрмæгимæ базонгæ кæндзыстæм.
Исбоны регистрацийы фарстмæ та, цы хауы, уымæй, ачъарайаг бинонтæй иуæй иутæн сæ бон нæу æмæ исбон ирæттæй саформит кæной. Зæгъæм, Хозреванидзе Гулико зæгъы, цæмæй йæ хæдзары хицæуттæ удæгас кæй нал сты, ёмё уымæ гæсгæ йæ бон кёй нæу саформит кæнын.
«Ацы хæдзары раздæр чи цардис уыдон ныртæккæ удæгас нал сты, уыдон конфликты рæстæджы ацыдысты Цæгат Ирыстонмæ æмæ уым цардысты. Фæлæ мах ссардтам хæдзары хицауы хъæбулы хъæбул æмæ нын уый баххуыс кодта хæдзары срегистраци кæнынæн. Фæлæ нын цæхæрадоны уæддæр нæ оформит кæнынц. Архивы не ссардтам зæххы дихы бæлвырдгæнæн документтæ. Ацы хæдзары хицау коммунистты периоды фермæйы куыста æмæ йын приватизацийы рæстæджы раттой зæхх, фæлæ ацы фактты тыххæй архивы ницы ссардтам. Æрмæстдæр уый саразын гæнæн ис æмæ нын цæмæй Карелы сакребулойы къамис зæххы фадыг сфидар кæна», - зæгъы Хозреванидзе Гулико.
«Хæдзæртты, цыран абон ачъарайæгтæ цæрæм, уыдон иуылдæр уыдысты ирæтты хæдзæрттæ. Конфликты рæстæджы уыдон ацы хъæуæй ацыдысты, сæ фылдæр Цæгат Ирыстонмæ. Зынгонд куыд у афтæмæй, 1989 азы, Ачъарайы, Хулойы районы стыр бæллæх æрцыд. Сыджытзæй рацыды тыххæй нын, нырма Ахалкалакы районы, плангонд цæрæнуаты рæстæджы, раттой хæдзæрттæ. Уый фæстæ нæ иу хай ардæм рацыдис, уымæн æмæ ам бирæ хуыздæр уавæртæ уыд», - зæгъы Назиброла Паксадзе.
Йæ хъæбулты ацы хæдзары схъомыл кодта. Чызджытæ мойгонд сты æмæ ныртæккæ цæрынц Батумы:
«Мæ чызджытæ Батумы сты мойгонд, фæлæ ацы бынат афтæ тынг уарзынц æмæ арæх æрцæуынц ардæм, цæмæй сæ улæфты бонтæ ам арвитой. Ацы хъæуы тынг бирæ уарзынц æмæ сæм афтæ кæсы, цæмæй æнæ ацы хъæу сæ бон нæ бауыдзæн цæрын», - зæгъы Назиброла Паксадзе.
Куыд æрцардысты
ачъарайæгтæ Гвердзинеты хъæуы:
Назиброла Паксадзе зæгъы, цæмæй Гвердзинеты æппæты фыццаг нырма иу хæдзары бинонтæ æрцард. Уый фæстæ цалдæрæй бафæзмыдтой уыдоны. Уæлдæр куыд фæнысан кодтам, афтæмæй, экомигранттæн æппæты фыццаг Ахалкалакы районы раттой хæдзæрттæ:
«Уым нæ уыдис ахæм уавæртæ цæрынæн, куыд ам ис. Мæнæн ма æндæр проблемæтæ дæр уыдис. Мæ хъæбултæй сæ иуæн æдзухæй хъуыдис Тбилисы хос кæнын. Ахалкалакæй Тбилис дзæвгар дард у, æмæ уый тыххæй, равзæрстон, цæмæй ацы хъæуы æрцардаин. Уæлдайдæр та ам бирæ хуыздæр уавæртæ уыдис цæрынæн, уый тыххæй æмæ хæдзæрттæн сæ фылдæр афтид уыдис. Кæрдæгæй нал зындысты хæдзæрттæн сæ уынгтæ. Ам ма цы ирон бинонтæ баззад цæргæйæ, уыдонæй бар райсгæйæ æрбацыдыстæм ацы хæдзармæ. Ацы хæдзары чи цардис, уымæн ацы хъæуы баззадис хæстæджытæ», - зæгъы Назиброла Паксадзе.
Цæттæ цард
Цæгат Ирыстоны æмæ Ачъарамæ æрбаздæхыныл хъуыды кæнын абон,
Назиброла Паксадзе æмæ æндæр ачъарайæгтæ дилеммы раз
лæууынц.
Цæгат Ирыстонæй Гвердзинетмæ бирæ бинонтæ фæстæмæ здæхынц. Цалдæр хæдзары бинонтæ та, официалонæй ауæйы амалæй хæдзары сфидар кодта экомигранттæн. Уый сæйрагæйдæр уыцы ирон бинонтæ сарæзтой, кæцытæ Цæгат Ирыстоны (Уæрæсейы Федераци) дзæбæх сæ цард сарæзтой.
«Фæнды мæ зæгъон уын, æмæ алы сæрды дæр мæ хæдзары хицау йæ бинонтимæ иумæ æрцæуы ардæм æмæ йæ хæдзары баулæфы. Тынг стыр бузныг у мæнæй, йæ хæдзар æнæхъæнæй кæй аирвæзтис. Вæййы нæм ныхас хæдзары рауæй кæныныл дæр, фæлæ йæ нæ фæнды ауæй кæна хæдзары. Уарзы йæ хъæу. Æнæгæсгæйæ уымæ æмæ, Цæгат Ирыстоны хорз цæры, уæддæр æй фæнды, цæмæй йын уа ам йæхи артдзæсты бынат. Ныртæккæ æз дæр раст уыцы уавæры дæн, куы йæ уæй кæна, уæддæр æй нæ балхæндзынæн. Æз дæр стыр бузныг дæн, æмæ мæ ацы хæдзары кæй уадзы цæрын», - дзуры нын Назиброла Паксадзе.
Абон, Дзамайы комы (Карелы район) экомигранттæн цæрын æнцон нæу. Ачъарайæгтæ цы ран цæрынц уым фос-хизæнтæ нæй фаг. Зæххы хæйттæ дæр сын цъус ис. Цавæр æмæ цахæм проблемæты раз лæууынц экомигранттæ, уый фæдыл, уæ, фæстæдæр дæргъвæтин æрмæгимæ базонгæ кæндзыстæм.
Исбоны регистрацийы фарстмæ та, цы хауы, уымæй, ачъарайаг бинонтæй иуæй иутæн сæ бон нæу æмæ исбон ирæттæй саформит кæной. Зæгъæм, Хозреванидзе Гулико зæгъы, цæмæй йæ хæдзары хицæуттæ удæгас кæй нал сты, ёмё уымæ гæсгæ йæ бон кёй нæу саформит кæнын.
«Ацы хæдзары раздæр чи цардис уыдон ныртæккæ удæгас нал сты, уыдон конфликты рæстæджы ацыдысты Цæгат Ирыстонмæ æмæ уым цардысты. Фæлæ мах ссардтам хæдзары хицауы хъæбулы хъæбул æмæ нын уый баххуыс кодта хæдзары срегистраци кæнынæн. Фæлæ нын цæхæрадоны уæддæр нæ оформит кæнынц. Архивы не ссардтам зæххы дихы бæлвырдгæнæн документтæ. Ацы хæдзары хицау коммунистты периоды фермæйы куыста æмæ йын приватизацийы рæстæджы раттой зæхх, фæлæ ацы фактты тыххæй архивы ницы ссардтам. Æрмæстдæр уый саразын гæнæн ис æмæ нын цæмæй Карелы сакребулойы къамис зæххы фадыг сфидар кæна», - зæгъы Хозреванидзе Гулико.
Æндæр æмæ æндæр
Ног хабæрттæ
Популярон ногдзинæдтæ
Ацы фарсыл рапарахатгонд æрмæджытæ ирон æвзагмæ тæлмацгонд æрцыдысты Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты минис¬трады финансон æххуысæй. Уыдоны мидис æнæхъæнæй авторы бæрндзинад у æмæ ницæй тыххæй нæй гæнæн æркаст цæуой куыд Стыр Британийы æмæ Цæгат Ирландийы баиугонд паддзахады фæсарæйнаг хъуыддæгты министрады æмæ, иумæйагæй, баиугонд паддзахады хицауады, позицийы равдыстдзинад. |
Materials published on this web-site are translated into Ossetian language with financial support of Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. Their content is the sole responsibility of the author and can under no circumstances be regarded as reflecting the position of the Foreign Commonwealth Office of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland or more generally that of the United Kingdom Government. |