რედაქტორის რჩევით
სხვადასხვა
სიტყვები, რომლებიც ქართლში სტუმრობისას გამოგადგებათ
ქართული სიტყვიერება განსხვავებულია სხვადასხვა კუთხეში და ამ კუთხურ
მეტყველებას ენათმეცნიერები კილოს ანუ დიალექტს უწოდებენ.
დიალექტები ბევრია, თუმცა აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობას ერთი სამწერლობო და სალიტერატურო, ქართული ენა გააჩნია, რომელსაც თავისი წესები აქვს.
ხშირად ამ წესებს, კუთხური მეტყველების დროს, არ იცავენ. გთავაზობთ, იმ სიტყვებს, რომლებსაც ქართლის სოფლებში იყენებენ. ქართლური დიალექტის ლექსიკონის ავტორებმა ეს სიტყვები ძველ სოფლებში მოისმინეს.
მასალები მოაგროვა და
ლექსიკონი შეადგინა მერი მესხიშვილმა, ფილოლოგიის მეცნიერებათა
კანდიდატმა. გამოქვეყნებული აქვს წერილები "ქართული დიალექტიზმები
სულხან-საბა ორბელიანის ლექსიკონში" (1962), "მასალები ქართული
დიალექტოლოგიური ლექსიკონისათვის" (1970), "ქართული ლექსიკონი" (1981,
თ. ბეროზაშვილსა და ლ. ნოზაძესთან ერთად).
იგი მონაწილეობდა "ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონის"(ტ. 1-8, 1950-1964) მომზადებაში. (VI ტომის ერთ-ერთი რედაქტორია). ლექსიკოგრაფი, ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატი.
1. აგრალე - აი მანდ (შედარ: ამდე, ემდე)
2. ააბოლავებს - ააყირავებს
3. ააკოკოლავებს - ბევრს დაყრის
4. ააშურშურებს - სწრაფად, მაგრამ ზერელედ გააკეთებს
5. აბრაგანი - პანღური
6. აბუეტი - მიუხვედრელი
7. აბუქა - მფლანგველი, ვინც ანიავებს
8. ავყური - ქათმის სიბრმავე
9. აზგამო! - ძაღლისთვის შეძახილი, რომ წავიდეს
10. აზირ - ჯობს, ბარემ
11. ბაზო - ჩაწეული ადგილი კვლებს შორის
12. ბათარა - სქელკისერა, დიდთავა ძაღლი
13. ბაიბურში - არაფერი გაეგება
14. ბრაგანაობს - ფეხარეული დადის
15. გაამთავნიერებს - კარგად დაამუშავებს მიწას
16. გააფშიკინებს - ძალიან გაახმობს
17. გააწარეულებს - გააბინძურებს
18. გაბაზრებული - ბაზარში მოსიარულე
19. გაბერტყილა - გასულა (მაგ. მთელი დღე)
20. გაბიბღული - უშნოდ ჩასუქებული
21. გაბრექილი - წელში გამართული
22. დააბევებს - დანიშნავს (ქალს)
23. დააემინებს - დაამშვიდებს
24. დააავარანგებს - მოიღრუბლება და მოთბება ზამთარში
25. დაანარნარებს - სუფთად დაგვის, დაასუფთავებს
26. დააჟიებს - კარგად მორწყავს, გაჟღენთს, დაალბობს
27. დაასორსოლავებს - გრძლად დაამრგვალებს (თიხას, მიწას)
28. დააქიმატებს - აშიმშილებს, მოაშიებს
29. დააჩოფინებს - აჯობებს, დაჩაგრავს
30. დააწაწებს - დააკარებს ხელს
31. დაახამებს - დააყოვნებს, დააგვიანებს
32. ებე - გაკვირვების ნიშანი
33. ედაგება - წვალობს, იტანჯება
34. ეკნაჭება - ეკითხება, ესაქმება.
35. ეკნიწება - შიშით გული მისდის
36. ენაქლარცი - ენაგრძელი
37. ენდელა - ამოდენა
38. ვირგლა - ზამთრის მსხალი
39. ვირიგვერდა - გაუგებარი, რეგვენი, კერპი, ჯიუტი
40. ვიქსაჰა! - შეძახილი ღორს
41. ზადიანი - პირგაქუშული, მუწუკიანი
42. ზედახორა - ერთ ადგილზე თავმოყრა
43. ზმუკუტუნი - წყევლა ბავშვის, რომელიც გამბით ტირის
44. თავბროლი - საღი (კაკალი)
45. თავპირწაჭმული - ვინც ზომიერება არ იცის საუბარში
46. იარშიებს - შეიფერებს
47. იზმუზნება - ულაზათოდ ჭამს
48. ითანიებს - შეეჩვევა, შეეგუება
49. იკიკნება - ცოტას ჭამს
50. იმსააჩი - მაშინვე
51. იმტკიცავს - უარზეა
52. ისამე - ისემე, ისა(სიტყვის მასალა)
53. კაირამას - მადლობა ღმერთს
54. ლახიწი - გამხდარი
55. მავანი - ვინმე, ვიღაც
56. მარტოკინა - მარტოდმყოფი
57. მაშინისთვინ - იმ დროისათვის
58. ნაფაცუცევი - ნაჩქარევი
59. ოხერი - მარჯვე, მოხერხებული
60. პირკატანაცემი - მოულოდნელი
61. ჟუჟუნკლები - მცირეწლოვანი შვილები
62. რათახანია - დიდი ხანია
63. რჩენულობს - თავს ირჩენს
64. სადანამდისინ - სადამდე
65. საკლისობს - რისამე ნაკლელობას განიცდის
66. სალეველი - სანოვაგე
67. ტარაბუცა, ტარამანა - მეტიჩარა
68. ტორღიალი - უმიზნოდ სიარული
69. ურამეობა - უქონლობა
70. ურატრატებს - თავბრუ ეხვევა
71. ფათაფუთით - სწრაფად, ნაჩქარევად
72. ქვეყანათაზე - სრულიად, სავსებით
73. ქიციც - ქიციც იცის და ქიცმაცურიც. ამბობენ იმაზე, ვინც ამა თუ იმ საკითხზე, ყველაფერი იცის
74. ღატრაკუნა - ღარიბი
75. ღვარძლა - სარეველა ბალახი
76. ყაიდა - კარის ზემოთა და ქვემოთ ფიცრები
77. შაშკვლავი - რეჰანი
78. შეთიანი - ფეთიანი
79. შეიწევს - მიითვისებს
80. ჩაიჯაჯავს - ტანზე მოუხერხებლად ჩაიცვავს
81. ჩამოაროხროხებს - მსხვილად დაფქვავს
82. ჩასკდი! - მსუბუქი წყევლაა
83. ცხენთავა - თამამი, თავაშვებული ქალი
84. ძაღთოდენი - ბევრი
85. ძუძუანასხლეტა - უძუძოდ გაზრდილი.
86. წაეტოტება - წასწვდება
87. წაეხირება - იმიზნოდ წავა სადმე
88. წამოუბოლებს - საყვედურს ეტყვის, წამოსძახებს
89. ჭორიაჭყატუნე - ჭორიკანა
90. ჯუჯულა - კაცი, ვინც ქალის საქმეში ერევა
91. ჯირკელა - დაბალი, მაგრამ ღონიერი ადამიანი
92. ჯარიჯარამათი - დიდი ჯარი.
ფოტოზე: ფოტო ფილმიდან ,,მაგდანას ლურჯა"
დიალექტები ბევრია, თუმცა აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობას ერთი სამწერლობო და სალიტერატურო, ქართული ენა გააჩნია, რომელსაც თავისი წესები აქვს.
ხშირად ამ წესებს, კუთხური მეტყველების დროს, არ იცავენ. გთავაზობთ, იმ სიტყვებს, რომლებსაც ქართლის სოფლებში იყენებენ. ქართლური დიალექტის ლექსიკონის ავტორებმა ეს სიტყვები ძველ სოფლებში მოისმინეს.
მასალები მოაგროვა და
ლექსიკონი შეადგინა მერი მესხიშვილმა, ფილოლოგიის მეცნიერებათა
კანდიდატმა. გამოქვეყნებული აქვს წერილები "ქართული დიალექტიზმები
სულხან-საბა ორბელიანის ლექსიკონში" (1962), "მასალები ქართული
დიალექტოლოგიური ლექსიკონისათვის" (1970), "ქართული ლექსიკონი" (1981,
თ. ბეროზაშვილსა და ლ. ნოზაძესთან ერთად).იგი მონაწილეობდა "ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონის"(ტ. 1-8, 1950-1964) მომზადებაში. (VI ტომის ერთ-ერთი რედაქტორია). ლექსიკოგრაფი, ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატი.
1. აგრალე - აი მანდ (შედარ: ამდე, ემდე)
2. ააბოლავებს - ააყირავებს
3. ააკოკოლავებს - ბევრს დაყრის
4. ააშურშურებს - სწრაფად, მაგრამ ზერელედ გააკეთებს
5. აბრაგანი - პანღური
6. აბუეტი - მიუხვედრელი
7. აბუქა - მფლანგველი, ვინც ანიავებს
8. ავყური - ქათმის სიბრმავე
9. აზგამო! - ძაღლისთვის შეძახილი, რომ წავიდეს
10. აზირ - ჯობს, ბარემ
11. ბაზო - ჩაწეული ადგილი კვლებს შორის
12. ბათარა - სქელკისერა, დიდთავა ძაღლი
13. ბაიბურში - არაფერი გაეგება
14. ბრაგანაობს - ფეხარეული დადის
15. გაამთავნიერებს - კარგად დაამუშავებს მიწას
16. გააფშიკინებს - ძალიან გაახმობს
17. გააწარეულებს - გააბინძურებს
18. გაბაზრებული - ბაზარში მოსიარულე
19. გაბერტყილა - გასულა (მაგ. მთელი დღე)
20. გაბიბღული - უშნოდ ჩასუქებული
21. გაბრექილი - წელში გამართული
22. დააბევებს - დანიშნავს (ქალს)
23. დააემინებს - დაამშვიდებს
24. დააავარანგებს - მოიღრუბლება და მოთბება ზამთარში
25. დაანარნარებს - სუფთად დაგვის, დაასუფთავებს
26. დააჟიებს - კარგად მორწყავს, გაჟღენთს, დაალბობს
27. დაასორსოლავებს - გრძლად დაამრგვალებს (თიხას, მიწას)
28. დააქიმატებს - აშიმშილებს, მოაშიებს
29. დააჩოფინებს - აჯობებს, დაჩაგრავს
30. დააწაწებს - დააკარებს ხელს
31. დაახამებს - დააყოვნებს, დააგვიანებს
32. ებე - გაკვირვების ნიშანი
33. ედაგება - წვალობს, იტანჯება
34. ეკნაჭება - ეკითხება, ესაქმება.
35. ეკნიწება - შიშით გული მისდის
36. ენაქლარცი - ენაგრძელი
37. ენდელა - ამოდენა
38. ვირგლა - ზამთრის მსხალი
39. ვირიგვერდა - გაუგებარი, რეგვენი, კერპი, ჯიუტი
40. ვიქსაჰა! - შეძახილი ღორს
41. ზადიანი - პირგაქუშული, მუწუკიანი
42. ზედახორა - ერთ ადგილზე თავმოყრა
43. ზმუკუტუნი - წყევლა ბავშვის, რომელიც გამბით ტირის
44. თავბროლი - საღი (კაკალი)
45. თავპირწაჭმული - ვინც ზომიერება არ იცის საუბარში
46. იარშიებს - შეიფერებს
47. იზმუზნება - ულაზათოდ ჭამს
48. ითანიებს - შეეჩვევა, შეეგუება
49. იკიკნება - ცოტას ჭამს
50. იმსააჩი - მაშინვე
51. იმტკიცავს - უარზეა
52. ისამე - ისემე, ისა(სიტყვის მასალა)
53. კაირამას - მადლობა ღმერთს
54. ლახიწი - გამხდარი
55. მავანი - ვინმე, ვიღაც
56. მარტოკინა - მარტოდმყოფი
57. მაშინისთვინ - იმ დროისათვის
58. ნაფაცუცევი - ნაჩქარევი
59. ოხერი - მარჯვე, მოხერხებული
60. პირკატანაცემი - მოულოდნელი
61. ჟუჟუნკლები - მცირეწლოვანი შვილები
62. რათახანია - დიდი ხანია
63. რჩენულობს - თავს ირჩენს
64. სადანამდისინ - სადამდე
65. საკლისობს - რისამე ნაკლელობას განიცდის
66. სალეველი - სანოვაგე
67. ტარაბუცა, ტარამანა - მეტიჩარა
68. ტორღიალი - უმიზნოდ სიარული
69. ურამეობა - უქონლობა
70. ურატრატებს - თავბრუ ეხვევა
71. ფათაფუთით - სწრაფად, ნაჩქარევად
72. ქვეყანათაზე - სრულიად, სავსებით
73. ქიციც - ქიციც იცის და ქიცმაცურიც. ამბობენ იმაზე, ვინც ამა თუ იმ საკითხზე, ყველაფერი იცის
74. ღატრაკუნა - ღარიბი
75. ღვარძლა - სარეველა ბალახი
76. ყაიდა - კარის ზემოთა და ქვემოთ ფიცრები
77. შაშკვლავი - რეჰანი
78. შეთიანი - ფეთიანი
79. შეიწევს - მიითვისებს
80. ჩაიჯაჯავს - ტანზე მოუხერხებლად ჩაიცვავს
81. ჩამოაროხროხებს - მსხვილად დაფქვავს
82. ჩასკდი! - მსუბუქი წყევლაა
83. ცხენთავა - თამამი, თავაშვებული ქალი
84. ძაღთოდენი - ბევრი
85. ძუძუანასხლეტა - უძუძოდ გაზრდილი.
86. წაეტოტება - წასწვდება
87. წაეხირება - იმიზნოდ წავა სადმე
88. წამოუბოლებს - საყვედურს ეტყვის, წამოსძახებს
89. ჭორიაჭყატუნე - ჭორიკანა
90. ჯუჯულა - კაცი, ვინც ქალის საქმეში ერევა
91. ჯირკელა - დაბალი, მაგრამ ღონიერი ადამიანი
92. ჯარიჯარამათი - დიდი ჯარი.
ფოტოზე: ფოტო ფილმიდან ,,მაგდანას ლურჯა"
ამავე კატეგორიაში
,,ამხანაგებო, მიესალმეთ პატარა ოხერის სტალინის სახელობის კოლმეურნეობას!" - კვლავ გაისმა ტრიბუნიდან.
როგორც qartli.ge-ს ჟურნალისტი შემთხვევის ადგილიდან იტყობინება,
ერთმანეთს ორი მსუბუქი ავტომობილი შეეჯახა
მისი კარიერა პოლიტექნიკური უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ 1982
წლიდან იწყება. შეავსე ტექსტი და გამოსცადე საკუთარი თავი, რამდენად
კარგად იცნობ ქალაქის რჩეულს.
შიდა ქართლის სამეფოს ისტორიაში არსებობს ცნობები მეფეთა ძმებს, აუფრო
მეტიც, მამასა და შვილს, ასევე, დედასა და შვილს შორის წარმოებული
ბრძოლების შესახებ.
გთავაზობთ მორიგ სახალისო გამოკითხვას სოფელ ხიდისთავის შესახებ. ის
ერთ-ერთი დიდი დასახლებაა მუნიციპალიტეტში.
ვიდეორეპორტაჟი
იმის გამო, რომ წინასაარჩევნო პერიოდი იყო. იფიქრეს, საარჩევნოდ
ჩავედით სოფელში.
12 წლის გურამ გელაშვილი თავის სოფელზე გვიყვება, სადაც ძალიან ცოტა
თანატოლი ჰყავს.
რა სიკეთეებს სთავაზობს ევროკავშირი სტუდენტებს - გორელი
ახალგაზრდების გამოცდილება
გასული თვის პოპულარული სიახლეები
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
სტატიის გამოყენების პირობები