დე-ფაქტო სამხრეთ ოსეთში დღეს გლოვის დღეა. მოქალაქეები ,,ძარის ტრაგედიის'' დროს დაღუპულ ადამიანებს გლოვობენ.

30 წლის წინ, 1992 წლის 20 მაისს ჯავა-ცხინვალის დამაკავშირებელ მონაკვეთზე სატვირთო ავტომანქანა დაცხრილეს, სადაც სამოქალაქო პირები იმყოფებოდნენ.

იმ დროინდელი ქართული პრესის ცნობით, დაიღუპა 32 ადამიანი, მათ შორის, ქალები და ბავშვები. 16 მოქალაქე კი, დაშავდა. 

ამ ფაქტთან დაკავშირებით, დღეს სპეციალური განცხადება გაავრცელა საქართველოს სამართლიანობის ცენტრმა:

,,1992 წელის 20 მაისს, ჯავა-ცხინვალის დამაკავშირებელ გზაზე, სოფელ ძარასთან სატვირთო ავტომანქანები ჩაცხრილეს, რითიც ქართულ-ოსური კონფლიქტის გამო ცხინვალიდან გაქცეული ეთნიკურად ოსი მშვიდობიანი მოსახლეობის კოლონა გადაადგილებოდა. ამ სასტიკი დანაშაულის დროს დაიღუპა 33 ადამიანი, მათ შორის უმეტესობა ქალები და ბავშვები, დაშავდა 16 ადამიანი. გადარჩენილი ადამიანების თქმით, მშვიდობიანი მოქალაქეების მიმართ ცეცხლის გახსნა ყოველგვარი გაფრთხილების ან მოთხოვნის გარეშე მოხდა.

ძარაში ჩადენილი ეს უმძიმესი დანაშაული 90-იან წლებში გამძვინვარებული შოვინიზმის და საქართველოში ისტორიულად მცხოვრები ეთნიკური ჯგუფების მიმართ გამოვლენილი სიძულვილის პოლიტიკის ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე გამოვლინებაა, რომელსაც დღემდე არ გასცემია სამართლებრივი და პოლიტიკური პასუხი და ქართულ-ოსურ ურთიერთობებში შავ ლაქად რჩება.

◾️ მაშინდელმა ქართულმა პოლიტიკურმა ელიტამ ეს მოვლენა შეაფასა, როგორც ოსი მოსახლეობის მიმართ ჩადენილი დანაშაული წინასწარ გააზრებული ბოროტება, თუმცა, დანაშაული არ გამოძიებულა და პასუხი არავის უგია.

◾️ ამგვარ დანაშაულებზე სამართლიანი და სანდო მართლმსაჯულების განხორციელებას კონფლიქტის გამოცდილების მქონე საზოგადოებებს შორის მშვიდობის მშენებლობისა და ნდობის აღდგენის გრძელვადიანი მნიშვნელობა აქვს.
◾️ თუმცა სამწუხაროდ, თანამედროვე ქართული პოლიტიკური და საზოგადოებრივი სივრცე არაა მზად ომის და შუღლის მძიმე ისტორიების და ორმხრივი ტრავმების გადასააზრებლად.
◾️ ზოგადად ამ პერიოდის ეთნო-პოლიტიკური კონფლიქტი ქართულ და ოსურ საზოგადოებებისთვის უმძიმეს ტრამვატულ მეხსიერებას და ტკივილს უკავშიდება და ის ორმხრივ კრიტიკულ გადააზრებას საჭიროებს. სამწუხაროდ, არც ქართული და არც ოსური ნაციოლისტური პროექტები და პოლიტიკები ამგვარი გადახედვის რესურსს დღეს არ ატარებს.
◾️ ნიშანდობლივია იმის აღნიშვნა, რომ ქართველი და ოსი თემები ისტორიულად ყველაზე ახლოს თანაცხოვრობდნენ და მჭიდრო ნათესაური კავშირები ჰქონდათ და გარკვეულწილად დღემდე აქვთ. 90-იანი წლების უმძიმესი კონფლიქტის შემდეგაც კი ამ ხალხებმა მეტწილად საკუთხარი ძალისხმევით ურთიერთობის და კავშირების აღდგენა შეძლეს, სანამ 2008 წლის ომმა კვლავ მძიმე კრიზისში არ შეიყვანა ჩვენი ურთიერთობები.

კონფლიქტების ტრანსფორმაციაზე, შერიგებასა და ნდობის აღდგენაზე საუბრისას კრიტიკული მნიშვნელობა აქვს ამგვარი მძიმე გამოცდილებების გახსენებას, შეიარაღებული კონფლიქტების დროს ჩადენილი ორმხრივი დანაშაულების აღიარებას და სწორ გადააზრებას. ჩვენ, ჩვენი სამოქალაქო პასუხისმგებლობის ფარგლებში, გვინდა ხელი შევუწყოთ გადააზრების ამ პროცესს, რაც არ უნდა მტკივნეული და მგრძნობიარე იყოს ის ჩვენი საზოგადოებისთვის და გამოვხატოთ ჩვენი მწუხარება დაღუპული ადამიანების ოჯახების მიმართ. '' - აღნიშნულია განცხადებაში.